Antybiotyki często w dzieciństwie = większe ryzyko raka?

Jest jeszcze jeden powód, by rozważnie stosować antybiotyki, szczególnie w dzieciństwie. Nie da się wykluczyć, że u osób, w których rodzinie występowały przypadki raka jelita grubego, długotrwałe lub wielokrotne stosowanie w dzieciństwie antybiotyków zwiększa ryzyko rozwoju tego nowotworu już w młodym wieku.

Taki wniosek pochodzi z lipcowej publikacji w International Journal of Cancer wyników brytyjskiego badania. Naukowcy jednak nie ustalili związku przyczynowo-skutkowego, uchwycili natomiast pewną zależność, którą należy sprawdzić w kolejnych badaniach. 

Ich hipoteza to możliwość wpływu długotrwałej lub wielokrotnej antybiotykoterapii we wczesnym okresie życia na mikroflorę jelitową, która odgrywa ważną rolę w rozwoju raka jelita grubego. Tak stosowanie antybiotyków na wczesnym etapie życia może bowiem powodować długotrwałe zmiany w mikroflorze jelitowej, zwiększając w ten sposób ryzyko nowotworu u osób z tzw. dodatnim wywiadem rodzinnym. 

W badaniu wykorzystano dane z brytyjskiego badania kohortowego Biobank obejmującego ponad 500 000 uczestników w wieku od 40 do 69 lat, rekrutowanych z 22 ośrodków zlokalizowanych w Anglii, Walii i Szkocji w latach 2006-2010.

Uczestników zapytano, czy przyjmowali długotrwałe lub okresowe kuracje antybiotykami (ponad 3 razy w roku, np. z powodu trądziku).

Okazało się, że:

„badani z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka jelita grubego mieli większe ryzyko rozwoju wczesnego nowotworu pod wpływem długotrwałego lub wielokrotnego stosowania antybiotyków. Związek ten ogranicza się do antybiotyków o szerokim spektrum działania”.

Naukowcy zwracają uwagę, że konieczne są dalsze badania sprawdzające, czy związek różni się w zależności od rodzaju antybiotyków. Ich zdaniem wnioski z takich badań mogą być cenne w kontekście zaleceń dotyczących stosowania antybiotyków we wczesnym okresie życia u osób z wysokim ryzykiem genetycznym. 

„Biorąc pod uwagę, że antybiotyki pozostają cenne w leczeniu infekcji bakteryjnych we wczesnym okresie życia, ogromne znaczenie ma zbadanie zalet i wad ich stosowania we wczesnym okresie życia. O ile nie mamy wpływu na czynniki genetyczne, które odgrywają ważną rolę w ryzyku wczesnego wystąpienia nowotworu jelita grubego, to warto skupić się na identyfikacji czynników modyfikowalnych, które niezależnie od nich wpływają na ryzyko występowania raka jelita grubego” – czytamy we wnioskach z badania. 

Podobne spostrzeżenia zgłosili wcześniej także szwedzcy badacze, którzy poddali analizie dane ponad 40 tysięcy osób z rozpoznaniem raka jelita grubego oraz ponad 202 tysiące zdrowych osób. Skorzystali oni ze szwedzkiego rejestru przepisywanych leków. Warto zwrócić uwagę, że tu informacje o stosowaniu antybiotyków mają wyższą wiarygodność – badacze nie opierali się na wspomnieniach badanych, które mogą nie być dokładne, a twardych danych zapisanych w ich dokumentacji medycznej. 

Ze szwedzkich badań, opublikowanych w styczniu 2022 r. w Journal of the National Cancer Institute wynika, że:

„umiarkowane stosowanie antybiotyków wiązało się ze zwiększeniem ryzyka o 15 proc., a częste – o 17 proc. w porównaniu z osobami niestosującymi antybiotyków. Zależność ta była szczególnie widoczna dla antybiotyków z grupy fluorochinolonów, sulfonamidów oraz dla trimetoprimu”.